Anketa Strukturore e Bizneseve e realizuar nga Agjencia e Statistikave të Kosovës paraqet numrin e ndërmarrjeve aktive në Kosovë sipas aktivitetit ekonomik. Në vitin 2020, ky sondazh u bazua në një mostër prej 40,056 të anketuarish dhe rezultatet janë si më poshtë.
Numri më i madh i ndërmarrjeve i takon: Tregtisë me 16,614 ndërmarrje, ose shprehur në përqindje 41.5%; aktivitete të tjera shërbimi me 7,840 ndërmarrje, ose 19.6%; industria prodhuese me 5,357 ndërmarrje, ose 13.4%; akomodim dhe shërbime ushqimore me 3,915 ndërmarrje, ose 9.8%; ndërtimi me 3,177 ndërmarrje, ose 7.9%. Aktivitetet e tjera kanë një përqindje më të ulët.
Megjithatë, grafiku i mëposhtëm tregon se ka një tendencë të lehtë negative të ndërmarrjeve aktive në sektorin e tregtisë dhe një rritje të aktiviteteve të tjera shërbimi që përfshijnë ndër të tjera, aktivitetet e pasurive të paluajtshme, aktivitetet profesionale, shkencore dhe teknike, veprimtaritë administrative dhe mbështetëse, si dhe artin, argëtimin dhe rekreacionin. Prandaj, mund të konkludohet se ka një zhvendosje të fokusit nga aktivitetet më tradicionale si tregtia drejt aktiviteteve profesionale, shkencore dhe argëtuese të cilat kërkojnë një grup të ndryshëm aftësish organizative dhe/ose kualifikime të punonjësve.
Kompanitë shërbyese kanë veçoritë e tyre të cilat i karakterizojnë dhe i dallojnë nga llojet e tjera të bizneseve. Më poshtë përshkruhen disa nga aspektet kritike që kompanitë shërbyese MSME në Kosovë duhet ti planifikojnë siç duhet në mënyrë që të kenë sukses:
- Kapitali njerëzor: Kompanitë shërbyese bazohen shumë në kapital njerëzor, ndër të tjera. Prandaj, për të përmbushur kërkesat dhe pritjet e klientëve nevojitet një sistem i duhur i menaxhimit të talenteve. Megjithatë, ekziston kompromis klasik në këtë mes: bizneset e vogla nuk mund të përballojnë financiarisht rekrutimin e stafit të kualifikuar; meqenëse ato nuk punësojnë staf të kualifikuar, klientët nuk i preferojnë kompanitë e vogla dhe si rezultat nuk arrihet të përvetësohet një pjesë e tregut. Kjo pra është dilema që duhet të zgjidhë një biznes i vogël. Niveli i shërbimit dhe struktura e stafit duhet të jenë në përputhje me grupet e klientëve të targetuar. Si rezultat i këtij kombinimi, del një biznes fitimprurës dhe i qëndrueshëm në sektorin e shërbimeve.
- Propozimi i vlerës: Ndryshe nga produktet, shërbimet nuk mund të preken ose testohen përpara se të përdoren. Kompanitë shërbyese ofrojnë produkte që janë të paprekshme, por përdoruesit e ndjejnë dhe mbajnë vlerën në aktivitetet e tyre të përditshme. Rrjedhimisht, në thelb të modelit të biznesit të kompanive shërbyese duhet të jetë një propozim vlere i formësuar me kujdes, i cili i dedikohet klientelës së targetuar. Praktikisht, propozimi i vlerës është përgjigjja e pyetjes: cili është përfitimi real i klientit? Kjo vlerë apo përfitim duhet të përputhet me kërkesat dhe nevojat ekzistuese apo të ardhshme të klientëve të targetuar. Pra në cilindo rast, është e detyrueshme të kesh një propozim vlere i cili përkon me nevojat e klientit.
- Luhatja e kërkesës: Kërkesa për shërbime karakterizohet me luhatje të larta. Varësisht nga natyra e shërbimit, kërkesa për shërbim mund të ndryshojë sipas sezonës, muajit, apo edhe orës. Prandaj, NMVM-të në Kosovë duhet të planifikojnë me përpikëri kur kërkesa për shërbimet e tyre pritet të arrijë pikun, nivelin normal dhe nivelin minimal dhe të përshtatin burimet e tyre në përputhje me rrethanat. Në fakt, kompanitë e vogla shërbyese në Kosovë duhet të kenë një strategji të dyfishtë: Strategjinë e verës kur vjen diaspora dhe rritet kërkesa dhe strategjinë për pjesën tjetër të vitit. Për këtë të dytën, këto biznese duhet të vendosin objektiva dhe vijnë me propozime të ndryshme për secilën periudhë.
- Kënaqësia e klientit: Aktiviteti i kompanive shërbyese bazohet në ndërveprime intensive me klientët gjatë ofrimit të shërbimit. Për shembull, shërbimi i personalizuar nuk mund të ndahet nga individi që e ofron atë dhe disa shërbime të personalizuara krijohen dhe konsumohen në të njëjtën kohë. Prandaj, kënaqësia e klientit është gjëja më e rëndësishme dhe kompanitë shërbyese duhet të ofrojnë shërbimin më të mirë për të gjithë konsumatorët. Kompanitë e vogla shërbyese në rritje duhet të jenë shumë vigjilente ndaj uljes së kënaqësisë së klientit e cila vjen si rezultat i rritjes së kompanisë. Dhe krejt në fund, një çështje tjetër që lidhet me ndryshimet bashkëkohore dhe teknologjitë dixhitale ka të bëjë me Shërbimet e Personalizuara. Mantra e vjetër se “Një kallëp i’u përshtatet të gjithëve” nuk vlen në ditët e sotme. Andaj, personalizimi është problem që duhet të zgjidhet nga çdo biznes duke mos i përjashtuar as kompanitë shërbyese.
